اصول صحیح نوشتن سفته چیست؟ + اشتباهات رایج که باید بدانید
برای نوشتن صحیح سفته و آشنایی با نحوه نوشتن سفته به شکل درست، باید مبلغ را به عدد و حروف، تاریخ دقیق سررسید، نام کامل گیرنده وجه و مشخصات کامل خودتان به عنوان صادرکننده را در کادرهای مشخص شده بنویسید و در نهایت آن را امضا کنید. پر کردن دقیق هر بخش، اعتبار سفته و ارزش قانونی آن را به عنوان یک سند تجاری تضمین می‌کند و از بروز مشکلات و دعوای حقوقی در آینده جلوگیری می‌نماید. در ادامه، تمام جزئیات و نکات کلیدی این فرآیند را قدم به قدم و به زبانی ساده بررسی می‌کنیم.
اگر دارای دسته چک هستید
یا می‌خواهید چک صیادی را انتقال یا تأیید کنید..
یا می‌خواهید بدانید چک به نام چه کسی است…
یا بررسی خوش‌حسابی افراد را انجام دهید…
در همه این موارد پیشنهاد می‌کنیم اپلیکیشن ساد۲۴ را به عنوان یک مرجع معتبر چک صیادی نصب کنید.
سفته چیست و چه کاربردی دارد؟
سفته یا فته طلب، یک سند تعهد پرداخت است که به موجب آن، شخص صادرکننده (که متعهد سفته یا سفته‌دهنده نامیده می‌شود) متعهد می‌شود مبلغ معینی را در تاریخ مشخص یا عندالمطالبه به گیرنده وجه (دارنده سفته یا طلبکار) پرداخت نماید. این سند یکی از مهم‌ترین اسناد لازم الاجرا در قانون تجارت ایران است و سندیت بالایی دارد.
تفاوت اصلی سفته با چک چیست؟
بسیاری سفته را با چک اشتباه می‌گیرند، اما تفاوت‌های کلیدی میان این دو وجود دارد:
| موضوع | چک | سفته |
|---|---|---|
| ماهیت دستور | دستور پرداخت وجه از سوی صادرکننده به بانک | قول و تعهد مستقیم صادرکننده برای پرداخت مبلغ به دارنده |
| مسئولیت کیفری | در شرایطی می‌تواند جنبه کیفری داشته باشد و حتی منجر به حبس شود | صرفاً مسئولیت حقوقی دارد و مجازات کیفری در پی ندارد |
| مرجع صدور | توسط بانک صادر می‌شود | توسط وزارت اقتصاد و دارایی چاپ و از بانک ملی یا دکه‌های مجاز فروخته می‌شود |
بیشتر بخوانید: چک بهتر است یا سفته + بررسی مزایا و معایب
چه زمانی باید از سفته استفاده کنیم؟
از سفته معمولاً در شرایط زیر استفاده می‌شود:
- تضمین انجام تعهدات: مانند سفته حسن انجام کار که کارمندان به کارفرما می‌دهند.
- سفته ضمانت: برای ضمانت بازپرداخت وام یا هر نوع دین دیگر.
- معاملات تجاری: به عنوان ابزار پرداخت مدت‌دار در خرید و فروش کالا یا خدمات.
قبل از نوشتن سفته چه مواردی را باید آماده کنیم؟
پیش از اقدام به پر کردن سفته، بهتر است اطلاعات و مدارک لازم را آماده داشته باشید تا فرآیند را با دقت و سرعت بیشتری انجام دهید. این آمادگی از بروز خطا جلوگیری می‌کند.
مدارک لازم برای صدور سفته چیست؟
طبق قانون، برای صرفاً خرید برگه سفته از بانک، نیاز به ارائه مدرک خاصی نیست. با این حال، در عمل، شعب بانکی معمولاً برای احراز هویت خریدار، کارت ملی معتبر را درخواست می‌کنند.
اما برای تکمیل و صدور سفته برای شخص دیگر، باید اطلاعات هویتی دقیق هر دو طرف (صادرکننده و گیرنده) شامل نام کامل، کد ملی، آدرس و شماره تماس را در اختیار داشته باشید.
بیشتر بخوانید: چگونگی دریافت وام با سفته! فوری و بدون دردسر
از کجا باید سفته معتبر تهیه کرد؟
سفته معتبر و قانونی را فقط باید از شعب بانک ملی ایران یا کیوسک‌های فروش مطبوعات که مجوز رسمی فروش سفته را دارند، تهیه کنید.
هر برگه سفته دارای شماره خزانه داری کل و تمبر رسمی است که حجیت آن را تایید می‌کند. از خرید سفته از منابع نامعتبر یا دست‌فروشان جداً خودداری کنید.
نحوه نوشتن سفته چگونه است؟
چگونگی تکمیل سفته مهم‌ترین بخش کار است. یک اشتباه کوچک می‌تواند اعتبار این سند را زیر سوال ببرد.
نحوه نوشتن سفته به شرح زیر است:
- مبلغ سفته: مبلغ را هم به عدد و هم به حروف در کادرهای مشخص شده بنویسید.
- تاریخ سررسید: تاریخ دقیق پرداخت وجه را به روز، ماه و سال مشخص کنید.
- گیرنده وجه: نام کامل شخص یا شرکتی که سفته در وجه او صادر می‌شود را قید کنید.
- اطلاعات صادرکننده: مشخصات کامل خودتان را به عنوان بدهکار وارد نمایید.
- امضا و مهر: در نهایت، بخش مربوط به امضای متعهد را امضا کنید.
بخش تاریخ سررسید سفته را چطور بنویسیم؟
تاریخ سررسید باید به صورت کامل (مثلاً: ۱۴۰۴/۰۹/۱۵) نوشته شود. اگر این بخش خالی بماند یا در آن عبارت «عندالمطالبه» ذکر شود، سفته به یک سفته عندالمطالبه تبدیل می‌شود؛ یعنی به محض درخواست دارنده، باید پرداخت شود. سفته بدون تاریخ نیز در حکم عندالمطالبه است.
مبلغ سفته را به عدد و حروف چگونه وارد کنیم؟
مبلغ سفته باید در دو محل تعیین شده، یک بار به عدد و یک بار به حروف، نوشته شود. دقت کنید که هر دو مبلغ کاملاً یکسان باشند. طبق قانون، در صورت وجود اختلاف، مبلغی که با حروف نوشته شده معتبر است. برای مثال: «پنجاه میلیون ریال».
مشخصات گیرنده وجه یا سفته‌گیر را کجا بنویسیم؟
در مقابل عبارت «به حواله‌کردِ»، نام کامل شخص حقیقی یا حقوقی که وجه باید به او پرداخت شود (همان سفته‌گیر) را بنویسید.
ذکر کد ملی برای اشخاص حقیقی و شناسه ملی برای شرکت‌ها، اعتبار سند را افزایش می‌دهد.
بیشتر بخوانید: سفته الکترونیک چیست و چه کاربردی دارد؟
اطلاعات صادرکننده سفته شامل چه مواردی است؟
در بخش پایینی سفته، صادرکننده باید اطلاعات هویتی خود شامل نام و نام خانوادگی، نام پدر، شماره شناسنامه/کد ملی و آدرس دقیق محل اقامت را تکمیل کند.
در مورد محل پرداخت سفته، اگرچه درج آن از الزامات قانونی برای معتبر بودن سند تجاری نیست، اما قویاً توصیه می‌شود این بخش نیز تکمیل گردد.
مشخص کردن محل پرداخت، فرآیند پیگیری‌های قضایی آینده را تسهیل کرده و از هرگونه ابهام در مورد صلاحیت دادگاه رسیدگی‌کننده جلوگیری می‌کند.
بیشتر بخوانید: چگونه استعلام چک در راه بگیریم؟ نکاتی که باید بدانید
محل امضا و مهر صادرکننده سفته کجاست؟
مهم‌ترین بخش اعتباربخشی با سفته، امضای صادرکننده در کادر مشخص شده است. امضا باید با امضای سایر اسناد هویتی فرد مطابقت داشته باشد.
اگر صادرکننده یک شرکت است، علاوه بر امضای صاحبان امضای مجاز، مهر شرکت نیز باید در کنار آن درج شود.
نکات حقوقی کلیدی در نوشتن سفته چیست؟
آگاهی از قوانین سفته می‌تواند از مشکلات بزرگ جلوگیری کند. در هنگام طرز نوشتن سفته، به این نکات حقوقی که حاصل تجربه ما در پرونده‌های متعدد است، توجه ویژه داشته باشید.
آیا نوشتن “بابت ضمانت” روی سفته درست است؟
بله، این کار کاملاً صحیح و حتی ضروری است. اگر سفته را برای ضمانت (مثلاً ضمانت وام یا حسن انجام کار) صادر می‌کنید، حتماً عبارت «بابت ضمانت قرارداد شماره … مورخ …» را روی آن قید کنید. این کار به شما کمک می‌کند تا در صورت نیاز ثابت کنید که این سفته یک بدهی مستقیم نبوده و تنها در صورت عدم اجرای تعهد اصلی، قابل مطالبه است.
سفته بدون نام چه اعتباری دارد؟
اگر نام گیرنده وجه ذکر نشود، سفته «در وجه حامل» محسوب می‌شود. این نوع سفته کاملاً معتبر است و هر کسی که آن را در دست داشته باشد، دارنده قانونی آن شناخته شده و می‌تواند وجه آن را مطالبه کند.
صدور چنین سفته‌ای ریسک بالایی دارد.
اگر تاریخ سررسید ننویسیم چه می‌شود؟
همانطور که اشاره شد، سفته بدون تاریخ سررسید، سفته «عندالمطالبه» یا «به رؤیت» تلقی می‌شود. این یعنی دارنده می‌تواند هر زمان که بخواهد وجه آن را مطالبه کند، اما باید توجه داشت که طبق قانون، او از تاریخ صدور سفته حداکثر یک سال فرصت دارد تا برای مطالبه آن اقدام نماید.
آیا سفته سفید امضا اعتبار قانونی دارد؟
بله و این خطرناک‌ترین نوع سفته است. سفته سفید امضا، سفته‌ای است که فقط امضا شده و سایر بخش‌های آن خالی است.
دارنده چنین سفته‌ای می‌تواند هر مبلغ و تاریخی را در آن درج کند و اثبات اینکه شما بدهکار آن مبلغ نیستید، در دادگاه بسیار دشوار خواهد بود. هرگز سفته سفید امضا صادر نکنید.
بعد از نوشتن سفته چه باید کرد؟
پس از تکمیل و امضای سفته، کار تمام نمی‌شود. مراحل بعدی برای حفظ حقوق دارنده سفته اهمیت حیاتی دارد.
نحوه واخواست سفته چگونه است؟
اگر صادرکننده در تاریخ سررسید وجه سفته را پرداخت نکند، دارنده باید ظرف ۱۰ روز از تاریخ سررسید، سفته را «واخواست» کند.
واخواست سفته یک اعتراض رسمی به عدم پرداخت است که از طریق دادگاه انجام می‌شود و شرط لازم برای استفاده از مزایای قانونی کامل یک سند تجاری (مانند امکان مطالبه وجه از ظهرنویسان) است.
کلام آخر
پر کردن صحیح سفته یک مهارت حقوقی ضروری برای هر فردی است که درگیر معاملات مالی یا تعهدات کاری است. یک اشتباه کوچک در این فرآیند می‌تواند به قیمت از دست رفتن سرمایه یا درگیر شدن در یک فرآیند حقوقی طولانی تمام شود. همیشه یک کپی یا تصویر واضح از سفته‌ای که صادر می‌کنید برای خود نگه دارید و مهم‌تر از همه، در کنار آگاهی از نحوه نوشتن سفته، از سپردن سفته سفید امضا به هر قیمتی خودداری کنید.
سوالات متداول
در این بخش به سوالات پرتکرار شما در مورد نحوه نوشتن سفته پاسخ می‌دهیم.
بله، در سال‌های اخیر سفته الکترونیکی نیز معرفی شده است و از طریق برخی اپلیکیشن‌های بانکی قابل صدور است. این نوع سفته همان اعتبار قانونی سفته کاغذی را دارد اما هنوز استفاده از آن به اندازه نوع سنتی فراگیر نشده است.
هزینه خرید سفته مبلغ بسیار ناچیزی است. بر اساس قانون، هزینه تمبر سفته معادل پنج صدم درصد (۰.۰۵%) مبلغ اسمی آن است. به عبارت ساده‌تر، به ازای هر یک میلیون تومان مبلغ روی سفته، شما پانصد تومان برای تمبر آن پرداخت می‌کنید.
ظهرنویسی سفته (یا پشت‌نویسی) زمانی اتفاق می‌افتد که دارنده سفته آن را برای انتقال به شخص دیگر، پشت‌نویسی و امضا می‌کند.
با این کار، تمام ظهرنویسان در کنار صادرکننده اصلی، دارای مسئولیت تضامنی برای پرداخت وجه سفته هستند. یعنی دارنده نهایی می‌تواند وجه را از هر یک از آن‌ها که بخواهد مطالبه کند.
